Giáo án bài ca ngất ngưởng soạn theo định hướng phát triển năng lực

Bạn đang xem: Giáo án bài ca ngất ngưởng soạn theo định hướng phát triển năng lực

Bạn đang xem: Giáo án bài ca ngất ngưởng soạn theo định hướng phát triển năng lực Tại Pkmacbook.com

Giáo án Bài ca ngất ngưởng của tác giả Nguyễn Công Trứ là một trong những tác phẩm vô cùng nổi tiếng của nền văn học trung đại Việt Nam. Bài viết dưới đây, PKMacbook.com sẽ trình bày đầy đủ nội dung, bố cục, giá trị, ý nghĩa của tác phẩm. Mời bạn đọc tham khảo để có thêm kiến thức hữu ích cho bản thân, giúp các em học tốt môn văn 11.

✅ Tác giả	⭐ Nguyễn Công Trứ
Thể loại	– Hát nói
Phương thức biểu đạt	– Biểu cảm, tự sự.
Nội dung	– Ngất ngưởng là cách Nguyễn Công Trứ thể hiện bản lĩnh cá nhân trong cuộc sống.

Soạn bài Bài ca ngất ngưởng của Nguyễn Công Trứ, gợi ý trả lời câu hỏi đọc hiểu soạn bài trang 37 sách giáo khoa Ngữ Văn lớp 11 tập 1.

Nội dung soạn bài Bài ca ngất ngưởng của Nguyễn Công Trứ trong phần nội dung soạn văn 11 được Đọc Tài Liệu biên soạn với mục tiêu giúp các em hiểu đúng thực chất và ý nghĩa của phong cách sống có bản lĩnh cá nhân của Nguyễn Công Trứ trong khuôn khổ xã hội phong kiến chuyên chế. Qua đó, bồi dưỡng cho các em ý thức trong việc hình thành nhân cách sống cao đẹp của con người.

Đầu tiên Đọc tài liệu sẽ cung cấp ngay cho các em những bài soạn văn Bài ca ngất ngưởng ngắn gọn nhất, hay nhất để các em tham khảo ngay sau đây.

Soạn bài Bài ca ngất ngưởng

Soạn bài Bài ca ngất ngưởng Ngắn gọn nhất

(siêu ngắn)

Câu 1 trang 39 SGK Ngữ văn 11 tập 1

Trong Bài ca ngất ngưởng, từ “ngất ngưởng” được sử dụng mấy lần? Anh (chị) hãy xác định nghĩa của từ “ngất ngưởng” qua các văn cảnh sử dụng đó.

Trả lời

– Trong bài thơ từ ngất ngưởng được sử dụng bốn lần (không tính nhan đề).

– Ngất ngưởng: sự ngang tàng, sự phá cách. Tác giả thể hiện sự ngất ngưởng là vì tác giả cho rằng mình hơn những kẻ quyền thế, quan cao chức trọng.

– Ngất ngưởng cũng còn có nghĩa là sống theo ý thích mà không quan tâm đến sự đàm tiếu của dư luận.

Câu 2 trang 39 SGK Ngữ văn 11 tập 1

Dựa vào văn bản Bài ca ngất ngưởng, anh (chị) hãy giải thích vì sao Nguyễn Công Trứ biết rằng việc làm quan là gò bó, mất tự do (vào lồng) nhưng vẫn ra làm quan.

Trả lời

Nguyễn Công Trứ biết làm quan và mất tự do, như chim lồng cá chậu Thế nhưng ông vẫn ra làm quan vì ông quan niệm đó là nơi để thể hiện tài năng, và được cống hiến cho triều đình và để ông trọn đạo vua tôi.

Câu 3 trang 39 SGK Ngữ văn 11 tập 1

Ở bài hát nói này, Nguyễn Công Trứ tự kể về mình. Vì sao ông cho mình là ngất ngưởng? Ông đánh giá sự ngất ngưởng của mình như thế nào?

Trả lời

Nguyễn Công Trứ tự kể về mình: sau khi cởi mũ, cáo quan ra khỏi cuộc sống bó buộc chốn quan trường bon chen, Nguyễn Công Trứ có những hành vi khác thường, kỳ quặc, lập dị:

– Cưỡi bò đi ngao du, đeo đạc ngựa vào cổ bò.

– Đến chùa vẫn đeo kiếm cung bên người và mang theo hình bóng giai nhân “một đôi dì”.

Câu 4 trang 39 SGK Ngữ văn 11 tập 1

Hãy chỉ ra những nét tự do của thể hát nói so với thơ Đường luật và cho biết ý nghĩa của tính chất tự do đó.

Trả lời

Nhiều nhà thơ, nhà chính trị nổi tiếng dường như đều gửi gắm tâm sự của mình nói:

+ Thể loại hát nói nhanh chóng trở thành thể loại chiếm được vị trí độc tôn, trở thành một khuynh hướng văn học.

+ Hát nói có những ưu điểm về sự phóng khoáng thích hợp với việc truyền tải quan niệm nhân sinh mới mẻ của tầng lớp nhà nho đương thời.

Câu hỏi luyện tập trang 39 SGK Ngữ văn 11 tập 1

Theo anh (chị), so với Bài ca phong cảnh Hương Sơn (bài đọc thêm, trang 50), Bài ca ngất ngưởng có sự khác biệt gì về mặt từ ngữ ?

Trả lời

Sự khác biệt:

+ Ngôn ngữ bài ca ngất ngưởng phù hợp với nội dung, phong cách của Nguyễn Công Trứ trước nay là tự do, có chút ngạo nghễ.

+ Ngôn ngữ bài ca phong cảnh Hương Sơn nhẹ nhàng, thấm đẫm ý vị thiền, say mê phong cảnh thiên nhiên đất nước.

Nếu nội dung phần soạn ngắn gọn Bài ca ngất ngưởng của Nguyễn Công Trứ ở trên chưa đáp ứng được yêu cầu soạn bài của các em, thì nội dung phần soạn dưới sẽ giúp các em hoàn thiện các câu trả lời tốt hơn nữa.

Để xem thêm các cách trình bày khác nhau, các em có thể bấm vào từng câu để khám phá nhiều hơn nữa nhé.

Soạn bài Bài ca ngất ngưởng Chi tiết

Bài 1 trang 39 SGK Ngữ văn 11 tập 1

Trong Bài ca ngất ngưởng, từ “ngất ngưởng” được sử dụng mấy lần? Anh (chị) hãy xác định nghĩa của từ “ngất ngưởng” qua các văn cảnh sử dụng đó.

Trả lời

– Đoạn đầu, tác giả kể một cách khái quát các chặng đường làm quan và cho biết “Gồm thao lược đã nên tay ngất ngưởng”. Có thể đoán, sự ngất ngưởng mà ông thể hiện khi làm quan là bản lĩnh coi thường việc làm quan như bị trói buộc hay giam hãm trong lồng cũi. Sở dĩ phải làm quan vì đó là vị trí cần có để nhà nho thực hiện trách nhiệm với đời và do đó, kể cả khi làm quan, ông vẫn giữ lối sống tự do, không chấp nhận ra luồn vào cúi.

– Theo tác giả sở dĩ ông có thái độ sống ngất ngưởng là vì ông hơn người. Nói hơn người là hơn những kẻ có quyền thế, quan cao chức trọng nhưng Ruột gan không có, có gai chông. Trong bài ca ngất ngưởng từ ngất ngưởng được sử dụng ba lần.

Trong khổ thứ nhất, tác giả tự cho rằng cái hơn người của ông là ở tài năng, là đa tài việc gì ông cũng làm được từ văn tới võ.

Gồm thao lược đã nên tay ngất ngưởng

Trong khổ thứ hai, tác giả cho rằng mình hơn người không chỉ có quyền chức cao sang mà còn hơn người là dám sẵn sàng treo ấn từ quan, và sống ngang tàng cả khi chỉ là một người dân thường. Tuy nhiên, là một người đã từng ngang dọc trong trời đất, bằng sự trải nghiệm của cuộc đời ông đã nhìn nhận ra tất cả không hẳn là quan trọng vững bền. Mặc dù ông không phủ định công tích của mình nhưng ông đã nhìn nó với cái nhìn có phần khinh bạc:

Đạc ngựa bò vàng đeo ngất ngưởng

– Trong khổ thơ thứ ba, Nguyễn Công Trứ khẳng định cái hơn người của ông là dám đổi thay, thích nghi với hoàn cảnh, từ một viên tướng “tay kiếm cung” oanh liệt, có thể bỗng hiện lành như một kẻ tu hành, nhưng còn hơn người là dám đem theo cả gái hầu vào chốn chùa chiền.

– Trong khổ thứ tư, tác giả cho rằng ông hơn người vì dám coi thường công danh phú quý, coi thường cả dư luận khen chê, thỏa thích vui chơi bất cứ cái gì mình muốn, không vướng bận đến sự ràng buộc của thân phận.

– Cuối cùng trong khổ cuối, ông tổng kết rằng: có thể không phải là danh tướng thì cũng là danh nho nhưng dù ở địa vị nào hoàn cảnh nào ông cũng hơn người ở chỗ trước sau đều trọn vẹn đạo vua tôi. Đó là cái phẩm chất cao quý không phải ai cũng giữ được. Ông hơn người ở điểm ấy cho nên ông sống ngông nghênh, ngất ngưởng.

Trong triều ai ngất ngưởng như ông

– Từ “ngất ngưởng” ở câu cuối cùng là sự đánh giá của ông về con người mình một cách toàn diện. Ông khẳng định rằng hai điều quan trọng nhất với kẻ nam nhi là “kinh bang tế thế” và đạo nghĩa vua tôi. Điều đáng chú ý là dù ở vị trí nào, ông cũng sống hết mình, cũng biết tìm cho mình những niềm vui sống, vẫn làm sao để cuộc sống có ý nghĩa nhất.

Cuộc sống có ý nghĩa ở đây là được thảnh thơi thưởng ngoạn vẻ đẹp của thiên nhiên, thăm viếng chùa chiền. Nhưng dù có say mê thiên nhiên kì thú, có gắn bó với cửa Phật từ bi thì ông cũng vẫn không quên nhu cầu hưởng thụ, không từ bỏ những thích thú trong cuộc sống đời trần thế. Đó cũng là một thái độ ngất ngưởng, khiến Bụt cũng phải nực cười…

– Nhưng dù có đam mê thị thưởng thức, hay hưởng thụ hạnh phúc cá nhân, theo ông, vẫn phải ở giữ được phẩm chất của con người, phẩm chất của kẻ sĩ, mà cao nhất là lòng trung thành với nhà vua, với triều đình. Phải dung hòa được cả bổn phận và quyền lợi phục vụ và hưởng thụ thì mới là kẻ dám ngất ngưởng nhất trên đời.

=> Như vậy, ngất ngưởng có ý nghĩa tích cực vì thể hiện bản lĩnh cá nhân, nhất là bản lĩnh này lại được thể hiện trong xã hội Nho giáo đề cao lễ nghĩa, thủ tiêu cá nhân.

Bài 2 trang 39 SGK Ngữ văn 11 tập 1

Dựa vào văn bản Bài ca ngất ngưởng, anh (chị) hãy giải thích vì sao Nguyễn Công Trứ biết rằng việc làm quan là gò bó, mất tự do (vào lồng) nhưng vẫn ra làm quan.

Trả lời

Nguyễn Công Trứ biết rõ làm quan là mất tự do. Ông coi chốn quan trường là cái lồng giam hãm con người (Ông Hi Văn tài bộ đã vào lồng). Thế nhưng ông vẫn ra làm quan vì ông quan niệm đó là nơi để thể hiện tài năng và nhiệt huyết cho xã hội, cho triều đình, cho đạo vua tôi nên ông có quyền ngất ngưởng nhất trong triều. Với ông, công danh là lẽ sống. Làm trai, theo ông là đứng trong trời đất nhưng “phải có danh gì với núi sông”. Qua đó có thể thấy nhân cách nhà nho của Nguyễn Công Trứ là thứ không có gì phải bàn cãi nữa. Công danh với ông không chỉ là vinh mà còn là nợ, là trách nhiệm. Ông tự nguyện “dấn thân”, tự nguyện đem tự do, tài hoa nhốt vào vòng trói buộc. Tóm lại, ngất ngưởng thực chất là một phong cách sống tôn trọng sự trung thực, tôn trọng cá tính, không chấp nhận sự khắc kỉ phục lễ, uốn mình theo lễ và danh của Nho giáo.

Bài 3 trang 39 SGK Ngữ văn 11 tập 1

Ở bài hát nói này, Nguyễn Công Trứ tự kể về mình. Vì sao ông cho mình là ngất ngưởng? Ông đánh giá sự ngất ngưởng của mình như thế nào?

Trả lời

Thông thường, từ ngất ngưởng dùng để chỉ một sự vật ở tư thế nghiêng ngả, lắc lư, không vững đến mức chực ngã (Từ điển tiếng Việt). Những ý nghĩa đó không phù hợp cho việc nhận thức thái độ sống của Nguyễn Công Trứ. Bài ca ngất ngưởng là một bản tự đánh giá, tự kể về cuộc đời mình của Nguyễn Công Trứ. Và đặc biệt, cả cuộc đời, nhìn lại, ông đã tự đánh giá mình chỉ bằng một từ: ngất ngưởng !

– Khi ông đang làm quan: Ông tự khen mình, tự đánh giá cao về tài năng, nhân cách và cả phong cách cá nhân của mình trong thời gian ở cương vị mà những con người thiếu bản lĩnh rất dễ bị tha hóa quyền cao chức trọng.

– Sau khi cởi mũ, cáo quan ra khỏi cuộc sống bó buộc chốn quan trường bon chen, Nguyễn Công Trứ có những hành vi kỳ quặc, lập dị đến ngất ngưởng.

+ Ngay trong hoàn cảnh vừa cởi mũ áo nghỉ quan, ông vẫn giữ cách sống cao ngạo, khinh bỉ. Điều đó thể hiện qua hành động:

Đạc ngựa bò vàng đeo ngất ngưởng

+ Người ta cưỡi ngựa đi giao du thiên hạ thì ông cưỡi bò, lại còn đeo cho một cái đạc ngựa khiến cả chủ lẫn tớ đều ngất ngưởng.

+ Đi thăm thú cảnh chùa mà vẫn đeo kiếm cung bên người và mang theo “một đôi dì”. Rõ ràng trong bộ dạng từ bi Nguyễn Công Trứ vẫn vương đầy nợ trần, vẫn đèo bòng đằng sau mấy bóng giai nhân.

– Tổng kết cuộc đời mình, ông đã khẳng định về những việc lớn với một trang nam nhi: “kinh bang tế thế” và đạo nghĩa vua tôi. Do đó, ông buông một câu chắc nịch:

Trong triều ai ngất ngưởng như ông!

=> Cốt cách của một khách tài tử, văn nhân chính là ở đó… Đó là lối sống phá cách của một con người thích làm những chuyện trái khoáy ngược đời để ngạo đời, thể hiện thái độ và khát vọng sống tự do tự tại.

+ Không bận tâm đến những lời khen chê, những chuyện được mất. Đó là một quan niệm sống, triết lý sống phóng khoáng tự do, thoát khỏi vòng danh lợi tầm thường. Coi sự được mất là lẽ thường tình, ông đã ra khỏi vòng danh lợi để sống thảnh thơi, tự do, tự tại để hưởng mọi lạc thú, cầm, kỳ, thi, tửu, giai nhân giữa cuộc đời trần thế một cách thoả thích.

=>  Giọng điệu tự thuật khẳng khái, đầy cá tính đã cho thấy ông sòng phẳng, thẳng thắn và có ý thức về cách sống của mình. Nguyễn Công Trứ tự hào vì đã có một cuộc sống hoạt động tích cực trong xã hội. Ông cũng tự hào vì mình dám sống cho mình, bỏ qua sự gò bó của lễ và danh giáo – cái tôi của Nguyễn Công Trứ đúng là “ngất ngưởng”.

Bài 4 trang 39 SGK Ngữ văn 11 tập 1

Hãy chỉ ra những nét tự do của thể hát nói so với thơ Đường luật và cho biết ý nghĩa của tính chất tự do đó.

Trả lời

Thể hát nói có những nét tự do, nhất là so với thể thơ Đường luật.

– Bài hát nói có sự chuyển hoá linh hoạt giữa các câu thơ dài ngắn khác nhau, thường là bảy chữ và tám chữ.

– Về số câu, tuy thông thường trong một bài hát nói có 11 câu nhưng loại lệ khá nhiều (bài này có 19 câu).

– Câu kết của mỗi bài hát nói bao giờ cũng là một câu sáu chữ, có vị trí hết sức quan trọng, như một “mã” thể loại, có nhiệm vụ khép lại lời ca, nhưng lại mở ra một không gian mênh mang, đầy uẩn khúc, bí ẩn.

– Số chữ của mỗi câu cũng không theo quy định cứng nhắc mà uyển chuyển. Câu dài có thể đến 10 chữ, câu ngắn 6 chữ.

– Về vần, cũng có sự linh hoạt chứ không hạn vận. Có thể có những cặp đối xứng nhau nhưng bài hát nói không quy định chặt chẽ về về đối.

– Không có luật chính thức về bằng trắc quy định chặt chẽ như thơ Đường luật.

– Hát nói là một thể loại hỗn hợp, dùng để diễn xướng, gắn với âm nhạc. Nó gồm cả thơ, cả nhạc, và cả nói, phù hợp cho việc diễn tả tâm trạng của các nghệ sĩ tài hoa, tài tử, ngông nghênh, phá phách thời kì này.

– Hát nói có hại dạng, dạng chính cách, loại đủ khổ (ba khổ, mười một câu) và dạng biến cách, loại thiếu khổ (hai khổ, bảy câu) và dôi khổ (bốn đến sáu khổ, mười lăm hai mươi ba câu)

=> Do tính chất khá tự do nên bài hát nói thích hợp với việc diễn tả những cảm xúc mạnh mẽ, khoáng đạt, phóng túng như lối sống ngất ngưởng.

Bài luyện tập trang 39 SGK Ngữ văn 11 tập 1

Theo anh (chị), so với Bài ca phong cảnh Hương Sơn (bài đọc thêm, trang 50), Bài ca ngất ngưởng có sự khác biệt gì về mặt từ ngữ ?

Trả lời

Bài ca phong cảnh Hương Sơn và Bài ca ngất ngưởng đều làm theo thể hát nói tuy nhiên vẫn có những sự khác biệt về mặt từ ngữ. Sự khác biệt ấy được thể hiện ở:

– Ngôn ngữ của Bài ca ngất ngưởng vừa phù hợp với nội dung, vừa phù hợp với phong cách của Nguyễn Công Trứ. Nó phóng khoáng, tự do, có chút ngạo nghễ. Vì kể về mình nên các từ ngữ gắn liền với những chiến công, cách sống của Nguyễn Công Trứ, đặc biệt là lối liệt kê: khi… khi…; lúc… lúc… Các từ ngữ đều thể hiện được cách nói ngông nghênh, bất cần khinh bạc của nhà thơ.

– Ngôn ngữ của Bài ca phong cảnh Hương Sơn nhẹ nhàng, thấm đẫm ý vị thiền và niềm say mê phong cảnh thiên nhiên đất nước. Do ngợi ca về vẻ đẹp của đất nước nên Chu Mạnh Trinh sử dụng cách nói so sánh, nhân hóa, góp phần khắc họa vẻ đẹp thiên nhiên. Tác giả đã dùng nhiều từ chỉ, trỏ kia … này….

=> Sự khác nhau trong cách sử dụng từ ngữ đó chính là do sự khác nhau trong cảm xúc của hai bài thơ, đồng thời còn là do đặc điểm ngôn ngữ của từng cá nhân.

Soạn bài Bài ca ngất ngưởng Nâng cao

Nội dung soạn bài Bài ca ngất ngưởng chương trình nâng cao cho các em học sinh học chương trình cơ bản tham khảo, mở rộng kiến thức, và các em học sinh học chương trình nâng cao dễ dàng nắm được các ý chính trong bài học.

Câu 1: Nêu ấn tượng chung của anh (chị) về con người tác giả thể hiện qua bài thơ.

Trả lời

Ấn tượng chung về con người tác giả thể hiện qua bài thơ:

Đây là một con người tài giỏi, tích cực nhập thế, hết lòng lo cho nước cho dân.

Là người giữ đúng nghĩa vua tôi, hoàn thành tốt tất cả các công vị được gian.

Là một người có cá tính, bản lĩnh.

Câu 2: Liệt kê những từ, cụm từ mang tính chất tự xưng của tác giả. Nhận xét về cách tự xưng ấy.

Trả lời

Những từ, cụm từ mang tính chất tự xưng của tác giả: ông Hi Văn, Thủ khoa, Tham tán, Tổng đốc Đông, ông, tay kiếm cung, ông ngất ngưởng.

Thông qua các từ và cụm từ mang tính chất tự xưng này cho thấy Nguyễn Công Trứ đã ý thức rất rõ về cái tôi, về tài năng và địa vị xã hội của bản thân mình.

Câu 3: Tìm hiểu ý nghĩa của từ ngất ngưởng trong bài thơ (chú ý số lần xuất hiện cùng vị trí mà từ này đặt vào, đối chiếu nghĩa từ trong từ điển với nghĩa từ toát lên trong tác phẩm.

(Các em tham khảo câu trả lời cho bài 1 trang 39 SGK Ngữ văn 11 chương trình cơ bản để trả lời câu hỏi này.)

Câu 4: Làm rõ phong cách sống, thái độ sống của tác giả thể hiện trong bài thơ, từ câu 9 đến câu 19. Những thủ pháp nghệ thuật gì đã được vận dụng ở đây?

Trả lời

Sau khi từ quan, Nguyễn Công Trứ chọn cách về sống ẩn dật tại quê nhà. Tại đây ông theo thú hát ả đào, sống phóng túng.

Những thủ pháp nghệ thuật được sử dụng: phép liệt kê, điệp từ.

Câu 5: Theo anh (chị), giữa lối sống ngất ngưởng với tâm niệm “Nghĩa vua tôi cho vẹn đạo sơ chung” có gì mâu thuẫn?

Trả lời

Giữa lối sống ngất ngưởng và đạo vua tôi không có sự mâu thuẫn bởi khi làm quan Nguyễn Công Trứ đã làm quan và hoàn thành tốt tất cả những công việc của mình.

Câu 6: Nêu cảm nghĩ về ý vị của những khẩu ngữ mà nhà thơ đã đưa vào tác phẩm?

Trả lời

Những khẩu ngữ được nhà thơ đưa vào tác phẩm tạo nên sự phóng khoáng, không gò bó, thoát ra khỏi những khuôn khổ của các chuẩn mực đã có sẵn, từ đó góp phần tạo nên các ngông cho tác giả.

Ngoài nội dung chính phải chuẩn bị trước khi tới lớp là việc trả lời các câu hỏi Hướng dẫn học bài, các em học sinh cũng cần chuẩn bị trước phần nội dung về tác giả, tác phẩm để có thể trả lời tốt các câu hỏi của thầy cô khi giảng bài về phần kiến thức này. Đọc tài liệu đã tổng hợp các nội dung chính về tác giả, tác phẩm Bài ca ngất ngưởng – Nguyễn Công Trứ cho các em tham khảo dưới đây.

Tác giả, tác phẩm Bài ca ngất ngưởng

Tác giả Nguyễn Công Trứ

– Nguyễn Công Trứ (1778 – 1858), biệt hiệu là Hi Văn xuất thân trong một gia đình Nho học.

– Ông là người có tài, thi đỗ, làm quan, lập nhiều công cho nhà Nguyễn, đặc biệt là lập những huyện mới như Kim Sơn, Tiền Hải nhưng con đường làm quan không bằng phẳng, thăng chức và giáng chức thất thường. Tuy nhiên, trong hoàn cảnh đó ông vẫn có thái độ ngông nghênh, coi thường.

– Nguyễn Công Trứ sáng tác hầu hết bằng chữ Nôm, thể loại ưa thích của ông là hát nói. Ông là người đầu tiên đã đem đến cho thể loại này một nội dung phù hợp với chức năng và cấu trúc của nó.

Tác phẩm Bài ca ngất ngưởng

– Bài ca ngất ngưởng được Nguyễn Công Trứ viết sau năm 1848 – năm ông cáo quan về hưu.

– Hoàn cảnh ra đời: Bài ca ngất ngưởng được tác giả sáng tác sau khoảng thời gian ông cáo quan về quê (năm 1848). Tác phẩm được viết theo thể hát nói để gửi gắm những nỗi lòng, tâm sự của tác giả về cuộc đời làm quan; khẳng định bản lĩnh cũng như triết lí sống đầy nhân văn.

– Thể loại: Bài ca ngất ngưởng thuộc thể loại hát nói

– Nội dung chính: Bài hát nói thể hiện phong cách sống ngất ngưởng của Nguyễn Công Trứ, thể hiện bản lĩnh cá nhân, phong thái của riêng ông trước cuộc sống.

– Bố cục: Bố cục Bài ca ngất ngưởng gồm 3 phần

+ 6 câu đầu: Ngất ngưởng trên hành trình hoạn lộ

+ 10 câu tiếp: Ngất ngưởng khi về hưu

+ 3 câu cuối: Tuyên ngôn khẳng định cá tính

Tổng kết lý thuyết

Ghi nhớ

• Ngất ngưởng là cách Nguyễn Công Trứ thể hiện bản lĩnh cá nhân trong cuộc sống. Bài ca ngất ngưởng như một bảng tổng kết cuộc đời của tác giả với những sự “ngất ngưởng” của mình.
• Hát nói là thể loại tổng hợp giữa ca nhạc và thơ, có tính chất tự do phóng khoáng thích hợp với việc thể hiện con người cá nhân.

Ý nghĩa nhan đề Bài ca ngất ngưởng

Nhan đề “Bài ca ngất ngưởng” của Nguyễn Công Trứ

– Bài ca: Bài thơ được viết theo thể loại hát nói, là thể tổng hợp giữa ca nhạc và thơ, có tính chất tự do thích hợp với việc thể hiện con người cá nhân.

– Từ “ngất ngưởng”: thế cao chênh vênh, không vững, nghiêng ngã, tư thế, thái độ cách sống ngang tàng, vượt thế tục của con người.

=> Thể hiện cái dáng vẻ của một tinh thần ngạo nghễ, tự coi mình, hơn người, trên thiên hạ. Đây cũng là tư thế chung của toàn bài. Từ đó khẳng định cách sống tự do của bậc tài tử phong lưu, không ngần ngại khẳng định cá tính của mình. Thái độ sống ngất ngưỡng đầy thách thức trước những tôn ti phép tắc khắc kỉ của xã hội phong kiến.

Giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật

Giá trị nội dung và nghệ thuật của Bài ca ngất ngưởng bao gồm:

– Giá trị nội dung

Qua thái độ Ngất ngưởng, tác giả muốn thể hiện một phong cách sống tốt đẹp, một bản lĩnh cá nhân của mình trong khuôn khổ của xã hội phong kiến chuyên chế: Hết lòng vì vua, vì nước, bất chấp hết những được – mất, những lời khen – chê ở đời.

Đồng thời, bài thơ cũng cho người đọc thấy được sự tự ý thức của tác giả về giá trị của bản thân mình: tài năng, địa vị, phẩm chất – một con người toàn tài với những giá trị mà không phải ai cũng có được.

– Giá trị nghệ thuật

Đây là tác phẩm được viết theo thể loại hát nói, với lối tự thuật, có hình thức tự do, phóng khoáng, đặc biệt là tự do về vần, nhịp thích hợp với việc thể hiện con người cá nhân.

Bài thơ có sự kết hợp hài hòa giữa hệ thống từ ngữ Hán Việt với từ ngữ Nôm thông dụng trong đời sống hàng ngày.

=> Nguyễn Công Trứ là người đầu tiên có công đem đến cho hát nói một nội dung phù hợp với chức năng và cấu trúc của nó.

Xem thêm: Sơ đồ tư duy Bài ca ngất ngưởng

-/-

Với toàn bộ nội dung phía trên từ kiến thức cơ bản tới kiến thức mở rộng, hi vọng các em sẽ chọn lọc được những nội dung phù hợp để chuẩn bị phần soạn bài Bài ca ngất ngưởng hoàn hảo nhất trước khi tới lớp.

Xem thêm bài viết thuộc chuyên mục: Tin tức

Xem thêm bài viết thuộc chuyên mục: Tin tức Tại Website Pkmacbook.com